WAA MAXAY DHIIG KAR? MASE OGTAHAY IN DAAWOOYINKA QAAR AY SABABAAN DHIIG KARKA?

Marka wadnaha uu garaacmayo waxa uu dhiig ka soo shubaa wadnahaaga kaas oo gala xididdada dhiiggaaga si uu jirkaaga u nafaqeeyo

Cadaadiska dhiigga waxa uu cabiraa xoogga dhiigaagu ku riixayo derbiyada halbowlahaaga marka wadnuhu uu isku uruuriyo oo uu nasto

Cadaadiska lambarka sare ee loo yaqaano (systolic) waxa uu qeexaa cadaadiska dhigga marka wadnuhu uu garaacmayo murquhuna ay isku uruuraan halka cadaadiska lambarka hoose ee loo yaqaan (diastolic) uu astaan u yahay cadaadiska xididdada dhiigga ee u dhexeeya garaaca wadnaha iyo marka uu nasto wadnaha oo uu ka buuxsamo dhig

Dhiig kar ayaad qabtaa waxaa la oran karaa marka cabirka cadaadiska dhiiggaada lambarka sare uu noqdo 140 ama ka badan cabirka lambarka hoosana uu noqdo 90 iyo wixii ka badan

Dhibaatooyinka laga dhaxlo dhiig karka

Cadaadiska dhiigga ee sareeya waxa uu waxyeeleeyaa gidaarada halbowlaha taasoo keenta inay khafiif noqdaan oo ay kala baxaan

Sidookale dhiig karka ayaa keeni kara dhibaatooyin kala duwan oo ay kamid yihiin

Daciifnimada xididdada dhiigga: marka xididdada dhiigga ay si aad ah u fidsan yihiin waxa ay unugul yihiin inay dilaacaan taasoo sababi karta halis caafimaad

Xinjiro xididdada dhiigga ah: marka gidaarada halbowlaha khafiifka ay dilaacaan unugyada waxa ay ku dhismi karaan darbiyada halbowlayaasha iyo xididdada taasoo sababi karta dhibaato hor leh

Dhisidda kolestaroolka: kolestaroolka waxay ku uruurin karaan halbowlayaasha halka ka jiraan unug nabarro leh taasoo xannibi karta socodka dhiigga kana dhigeysa wadnaha mid si adag u shaqeeeya

Haddaba maxaa sababa cudurkaan halista leh ee dhiig karka?

Dhiig karka ayaa caadi ahaan si tartiib tartiib ah u soobaxa muddo kadib balse haddii qoyskaaga taariikh ahaan uu soo jireen ka yahay cudurkaan dhiig karka islamarkaana aadan ku dadaalin cunnada caafimaadka leh ee isku dheeli tiran miisaankaaduna sarreeyo ama da` ahaan aad ka weyntahay 60, waxaad helis weyn ugu jirtaa dhiig karka

Qaar kamid ah arimaha qatarta ah ee sababi kara dhiig karka waxaa kamid ah

Cabidda sigaarka, isticmaalka aadka ubadan ee khamriga, cunnada ay ku culus yihiin maadada la yiraahdo sodium, cunnooyinka ay ku yar yihiin maadooyinka potassium ka iyo vitamin D, isticmaalka daawooyinka uurka lagaga hortago ee afka laga qaato, xanuunnada kelyaha iyo cudurka macaanka

Caadiyan majiraan calaamado lagu garto dhiig karka, waa inaa si joogta ah u eegtaa cadaadiska dhiiggaaga

Haddii aad la kulanto natiijo sareysa oo cadaadiska dhiiggaaga ah waa inaad raadsataa daaweyn waayo haddii aadan xakameyn cadaadiska dhiiggaaga waxaad la kulmi karta mid kamid ah dhibaatooyinka soo socda

In qeyb kamid ah maskaxda dhiigga uu ka go`, wadna xanuun, wadnaha oo istaaga, barar xagga gidaarka xididdada dhiigga iyo cilladaha dheefshiidka kiimikada ah

Dadka qaar ayaa laga yaabaa inay ku daaweeyaan dhiig karkooda isbadelka qaab nololeedka iyo cuntada halka kuwa kale ay u baahdaan inay helaan daawooin ka caawiya inay hoos u dhigaan cadaadiska dhiigooda

Dhiig karka iyo cudurrada kelyahay

Cadaadiska dhiigga ee sareeya waa sababta ugu weyn ee keenta cudurrada kelyaha ku dhaca iyo kelyaha shaqada gabay intaba

Dhiig karka waxa uu dhawaaca u geysan karaa xididdada dhiigga iyo filtarrada kelyaha taasoo ka dhigeysa ka saarista qashinka jirka mid adag

Calaamadaha cudurka kelyaha waxaa kamid ah cadaadiska dhiigga oo sareeya ama sii xumaada, tirada kaadida oo yaraata, bararka gaar ahaan lugaha

Dhiig karka iyo maskaxda

Maskaxda waxay door muhiim ah ka ciyaartaa xakamaynta muddada gaaban ee cadaadiska dhiigga iyadoo loo marayo habab kala duwan

Doorka habka dhexe ee neerfayaasha ee xakamaynta cadaadiska dhiigga ee muddada dheer si fican looma qeexin laakiin dhex dhexaadinta kororka dareenka ayaa lagu aqoon saday

Marka laga soo tago doorka maskaxdu ku lee dahay xakameynta cadaadiska dhiigga iyo hababka dhiig karka, waxaa jira saameyn muhiim ah oo cadaadiska dhiigga ku lee yahay shaqada maskaxda iyo xididdada dhiigga

Daaweynta waxtarka leh ee dhiig karka waxa ay yareen kartaa halista in 40% maskxada qeyb kamid ah uu dhiiiggu ka go`o

Sidookale xakamaynta cadaadiska dhiigga waxa ay u muuqataa inay ka hortagto dhiig baxa iyo xanuunka loo yaqaanno stroke-ga ee macnihiisu yahay in qeyb maskaxda kamid ah uu dhiiggu ka go`o

 

Dhiig karka iyo dhibaatooyinka indhaha

Waxaa jira xanuuno ku dhaca indhaha oo uu sabab u yahay dhiig karka, waxaana lagu ogaan karaa xanuunadaas in daryeelaha caafimaad ee indhaha uu baaritaan ku sameeyo dhabarka kuusha indhaha iyadoo dhakhtarku eegi doono calaamadaha xanuunnada indhaha oo ay kamid yihiin

Xididdada dhiigga oo yaraada, baro ku yaalla xuubka indhaha, neerfaha indhaha iyo dhiig xagga dambe ee isha ah

Habka ugu wanaagsan ee loo maareen karo xanuunada indhaah ee uu sababo dhiig karka waa in la xakeemeeyaa dhiig karka islamarkaana lala socdaa cabirka cadaadiska dhiigga si loo yareeyo qataraha kala duwan ee caafimaad uu keeni karo

Ka hortagga xanuunada indhaha ee uu dhiig karku sababo

Isbadalka qaab nololeedka qofka sida dhimidda miisaanka ayaa qeyb muhiim ah ka qaadan karta

Ka hortagga xanuunada indhaha ku dhaca ee loo sababeeyo xakameyn la`aanta cadaadiska dhiigga

Qubarada caafimaadka ayaa ku talinaya in dadka qaba dhiig karka ay si joogta ah u helaaan cabirka heerka cadaadiska dhiigoodu uu marayo iyo sidookale baaritaanno la xiriira dhibaatooyinka indhaha

Waxaa sidookale lagu talinayaa in aad la xiriirto dhakhtar ku taqasusay xanuunada wadnaha iyo dhiig karka waa haddii daawooyin aad qaadaneyso ay xal u noqon waayaan dhibaatooyinka aad la kulmeyso islamarkaana hab badalka qaab nololeedkaaduna uusan la imaan natiijo caafimaad

Haddii aad ku sugan tahay xaladahaaan soo socda fadlan la kulan dhakhtar cudurrada wadnaha ku taqasusay

La xiriir adeeg bixiye caafimaad ee kuugu dhaw haddii aad ka cabaneyso dhibaato la xiriirta cadaadiska dhiigaada waayo waxa ay awood u lee yihiin iney kuu qabtaan adeegga asaasiga ah ee caafimaadka oo kugu caawin kara inaad yara bugsato balse haddii wali xaaladdaadu ay ka sii dareyso oo aad la ildaran tahay xanuun xagga wadnaha waxa ay kuu gudbin doonaan dhakhtarka ku taqasusay xanuunnada wadnaha

Calaamadaha astaanta u ah inaad u baahan tahay dhakhtar wadnaha ku taqasusay marka aad tahay bukaan dhiig kar qaba

Haddii aad qabto dhiig kar islamar ahaantaana daawooyin aad qaadaneyso ay xaaladaada wax ka badali waayaan

Taariikh ahaan xagga qoyska haddii ay jiraan xanuunno la xiriira wadanaha

Haddii aad qabto cudurka macaanka iyo dufanka xaddigiisu sareeyo ee dhiiga

Waa suuragal inaad la kulanto calaamada kale sida barar xagga lugaha ama cagaha, neefta oo yaraata iyo wadna garaac aan joogta aheyn kuwaas oo dhammaantood calaamda u noqon kara dhibaatooyin kale oo la xariira xanuunnada wadnaha